مقایسه کامل فرآیند رونویسی و همانندسازی در زیست شناسی کنکور

در این مقاله قصد داریم همانندسازی و رونویسی را مقایسه کرده و تفاوت ها و شباهت های آن را توضیح دهیم. بسیاری از دانش آموزان ممکن است در طی این فرایند های همانندسازی و رونویسی و آنزیم ها و مراحل آنها دچار سردرگمی شوند، بنابراین تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به طور کامل یک جمع بندی خوب از تفاوت ها و شباهت های رونویسی و همانند سازی برای شما تهیه کنیم.

رونویسی و همانندسازی یعنی چه؟

رونویسی: به فرآیند تولید مولکول RNA (رنا) از روی بخشی از یک رشته DNA (دنا) ، رونویسی میگویند.

همانندسازی: به فرآیند تشکیل DNA (دنا) جدید از روی DNA (دنا) قدیمی ، همانند سازی میگویند.

تفاوت ها و شباهت های فرآیند رونویسی و همانندسازی

✅ محصول همانندسازی DNA و محصول رونویسی RNA خواهد بود.

✅ هر دو فرآیند در هر محلی که DNA باشد در یاخته های یوکاریوتی درون هسته، میتوکندری و پلاست ها و در یاخته های پروکاریوتی درون سیتوپلاسم انجام میشود.

✅ در هر دو فرآیند رونویسی و همانندسازی ، رابطه مکملی ، نوکلئوتید ها در مقابل هم قرار میگیرند.

✅ اساس رونویسی و همانندسازی مشابه یکدیگر است و با استفاده از رابطه مکملی بین بازهای آلی است.

✅ در رونویسی از رشته الگو ، بخشی از یک رشته DNA استفاده میشود. ولی در همانندسازی رشته الگو همه بخش های هر دو رشته DNA است.

✅ آنزیم هایی که در همانندسازی استفاده میشوند شامل DNA پلیمراز (دنا بسپاراز) و هلیکاز است و آنزیم مورد استفاده در رونویسی RNA پلی مراز (رنا بسپاراز) است.

⛔ توجه: تنوع آنزیم ها در همانندسازی بیشتر است. همچنین RNA پلی مراز خاصیت هلیکازی دارد ولی توانایی نوکلئازی ندارد(برخلاف DNA پلی مراز در همانندسازی).

✅ در هر بار چرخه یاخته ای (چرخه سلولی)، همانندسازی DNA هسته ای فقط یکبار در مرحله S انجام میشود، اما رونویسی در هر بار چرخه یاخته ای میتواند بار ها در مراحل مختلف اینترفاز انجام شود و چندین رشته RNA ساخته شود (به نوع فعالیت یاخته بستگی دارد.)

✅ در همانندسازی ، دو رشته DNA (دنا) قدیمی به تدریج تا انتها باز میشوند و اتصال بین رشته دنای جدید و رشته قدیمی دنا به همان شکل باقی میماند و گسسته نمیشود و در دو رشته قدیمی دیگر با یکدیگر پیوند برقرار نمی‌کنند، اما در رونویسی ، تنها بخشی از دو رشته DNA به تدریج باز میشود و پس از رونویسی نیز دوباره به هم متصل میشوند. اتصال بین رشته RNA جدید و رشته الگوی DNA هم زود از بین میرود.

✅ در رونویسی آنزیم RNA پلی مراز (رنا بسپاراز) بر روی هر دو رشته DNA قرار میگیرد ولی در همانندسازی هر DNA پلیمراز (دنابسپاراز) فقط روی یک رشته از دو رشته الگو قرار میگیرد.

✅ در رونویسی پیش ساز های مورد استفاده ، ریبونوکلئوتید های سه فسفاته هستند. در همانندسازی دئوکسی ریبونوکلئوتید های سه فسفاته بعنوان پیش ساز مورد استفاده قرار میگیرند.

✅ در رونویسی از باز آلی یوراسل (U) بجای تیامین (T) استفاده میشود.

✅ در یکبار رونویسی از یک ژن ، اندازه حباب رونویسی ثابت است (توجه کنید که حباب رونویسی از کتاب درسی حذف شده ولی برای تفهیم بهتر نکات ، از این اصطلاح استفاده میشود) ولی محل آن به سمت منطقه پایان رونویسی تغییر میکند. در یکبار همانندسازی از مولکول DNA ، اندازه حباب همانندسازی از دوطرف بزرگتر میشود.

✅ همانندسازی دوجهتی و رونویسی یک جهتی است.

✅ در همانندسازی محصول ویرایش میشود و در رونویسی محصول ویرایش نمیشود.

امیدواریم این جمع بندی و بررسی دقیق دو فرایند مهم یاخته ای براتون مفید بوده باشه. این مطلب مهم رو برای دوستانتون منتشر کنید و ما رو بهشون معرفی کنید. اگر میخوایید درباره مطلب خاصی پستی منتشر کنیم میتونید از بخش کامنت ها اون رو درخواست کنید. هر سوالی هم داشتید میتونید از بخش کامنت ها از ما بپرسید. خدا یار و نگهدارتون…

آدرس اینستاگرام درسینوفن: کلیک کنید

آدرس تلگرام درسینوفن: کلیک کنید

آدرس آپارات درسینوفن: کلیک کنید